Plataforma polos dereitos de autor dos xornalistas

O Foro de Organizacións de Xornalistas (FOP), ao que pertence o CPXG, a Federación de Asociacións de Xornalistas (FAPE), e os Colexios de Xornalistas de Andalucía e Murcia acordaron crear unha plataforma común de defensa dos dereitos de autor dos xornalistas.
Estas organizacións consideran que o anteproxecto de reforma da Lei de Propiedade Intelectual (LPI) que o Goberno enviará próximamente ao Parlamento non recoñece nin regula adecuadamente os dereitos de autor dos xornalistas.

As organizacións antes mencionadas enviaron a José Ignacio Wert, ministro de Educación, Cultura e Deporte, responsable desta reforma, as súas propostas sobre a LPI.

Tamén mantivemos reunións cos portavoces de varios grupos parlamentarios, aos que solicitamos que a nova LPI recoñeza os dereitos de autor dos xornalistas e o seu correspondente remuneración. Nestas conversacións con PSOE, Esquerda Plural, CiU e UPyD obtivemos unha resposta positiva ás nosas reivindicacións. Están pendentes reunións cos portavoces do PP, PNV e Grupo Mixto.

A nosa reclamación baséase nas recomendaciones da Comisión Europea para un Mercado único da Propiedade Intelectual, de data 24 de maio de 2011, que recoñece os dereitos dos xornalistas como "autores" dos traballos que se publican nos medios escritos, radiofónicos ou audiovisuais, e a necesidade de que os gobernos protexan estes dereitos, tanto morais como materiais.

A Comisión menciona no apartado 3.3 que "os autores e demais creadores esperan unha retribución xusta polo uso das súas obras, xa sexan libros, artigos de prensa, grabaciones de son, interpretacións e ejecuciones artísticas, películas ou fotografía".

Iso implica o dereito dos xornalistas a que se respecte a integridade da súa obra, se recoñeza a súa autoría e a que reciban unha compensación material pola súa difusión ou pola súa reutilización.

No apartado 3.3.5 das recomendaciones, a Comisión subliña que os xornalistas "son os autores" e que é "esencial" para preservar un xornalismo independente, profesional e de alta calidade protexer os seus dereitos de autor e garantir que poidan decidir sobre a forma en que desexan que os seus traballos sexan explotados.

A este respecto, engadía, é importante que esta protección se estenda aos traballos dos xornalistas e dos editores traballos, sobre todos á vista do desenvolvemento dos servizos de agregación de noticias.

As recomendaciones da Comisión confirman o que os editores españois negan sistemáticamente: que os xornalistas son os autores da información e que teñen dereito a percibir unha remuneración pola súa difusión e reutilización.

Os editores ampáranse constantemente para cercenar estes dereitos de autor en que un xornal é unha "obra colectiva" e que por iso detentan os dereitos sobre a totalidade dos seus contidos. Mentres nós sostemos que unha publicación periódica non é unha obra colectiva, senón que se debería cualificar dunha "obra complexa" na que distintos autores perfectamente identificados inseren distintos traballos, como pode ser unha crónica, unha análise ou unha reportaxe, ademais de incluír outros contidos.

Ademais, rexeitamos de plano os intentos das empresas xornalísticas de considerar que a difusión en Internet dos artigos previamente publicados, xa sexa pola súa integración nunha base de datos digital ou nun xornal virtual, non constitúe unha nova reprodución, e polo tanto, outra publicación.

A digitalización dá lugar a un acto de reprodución polo que, de acordo ao artigo 17 do texto refundido da LPI, está suxeita á autorización do titular do dereito de reprodución das obras, que é dos autores. Aplicado á industria xornalística, ese dereito corresponde aos xornalistas como autores da obra.

Google

Á luz das recomendaciones da Comisión Europea, consideramos que os cambios na LPI deben recoller a nova concepción dos dereitos de autor que deriva do xurdimento dos servizos de agregación, indexación e referencia de noticias a través das redes.

Os editores españois reclaman estes "novos" dereitos de propiedade intelectual, pero sempre marxinan a referencia aos dereitos dos xornalistas tamén ligados á reprodución das súas obras en devanditos servizos.

Compartimos a reclamación dos editores españois a Google, entendendo que a eventual remuneración que se consiga polo uso dos contidos inclúe a compensación aos xornalistas en recoñecemento dos seus dereitos de autor.

Chamamento ao Goberno e ao Parlamento

Á vista destas formulacións, facemos un chamamento ao Goberno e aos representantes dos cidadáns no Parlamento para que o Anteproxecto de Lei de Propiedade Intelectual recolla as recomendaciones da Comisión Europea anteriormente mencionadas.

Reclamamos ao Goberno que, antes de enviar ao Parlamento o anteproyecto de reforma da LPI, nos convoque, como representantes da gran maioría do sector, para que teña en centa a opinión de todos os implicados nesta materia.

A LPI debe recoñecer, sen a máis mínima dúbida, que os xornalistas son os autores, únicos ou colectivos, dos artigos, imaxes e outros materiais informativos, como os textos ou imaxes non asinados, que se publiquen ou emitan nos medios e soportes, tal e como sinalou a Comisión Europea.

A reforma que se pretende do texto refundido da LPI debería incluír o concepto de ?obra complexa? como paso necesario para o recoñecemento efectivo dos dereitos de autor dos xornalistas.

Igualmente, a futura lei debería suprimir a actual inseguridade xurídica existente entre a "obra fotográfica" e a "mera fotografía" para outorgar o máximo nivel de protección de dereitos aos seus autores.

Dado que as asociacións profesionais, colexios e sindicatos son organizacións sen ánimo de lucro e que realizan obra social, estimamos que a nova lei debe asegurar que a distribución dos fondos procedentes das entidades de xestión se faga con criterio democrático, transparente e equitativo, en función proporcional á afiliación acreditada polas diferentes entidades que agrupan aos autores.

Membros da plataforma

A plataforma reúne a:
-FAPE (integrada por 48 Asociacións da Prensa federadas e 16 vinculadas).
-FOP (Agrupación de Periodistas de UGT, Periodistas de CCOO, Federación de Sindicatos de Xornalistas, Sindicat de la Imatge UPIFC, Col-legi de Periodistes de Catalunya, Colexio Profesional de Xornalistas de Galicia e a Asociación Nacional de Informadores Gráficos de Prensa y Televisión).
-Colegio Profesional de Periodistas de Andalucía.
-Colegio de Periodistas de la Región de Murcia.